PREMATÜRE RETİNOPATİSİ - ROP (YENİ DOĞAN RETİNOPATİSİ)
Prematüre retinopatisi gününden erken (32 haftadan önce) veya düşük ağırlıklı (1500 gramdan az) doğan bebeklerde görülen, retina damarlarının normal gelişimini tamamlamadan önce doğumun gerçekleşmesi nedeniyle oluşan bir hastalıktır. ROP kendiliğinden gerileyebildiği gibi körlük ya da ağır görme hasarı yapabilen bir göz hastalığıdır, gelişmiş ülkelerde çocukluk çağı körlüklerinin en önemli nedenlerinden biridir.
PREMATÜR RETİNOPATİSİ'NİN (ROP'UN) NEDENİ NEDİR?
Hamileliğin son 12 haftası, gözün retina tabakası ve damarlarının gelişiminin hızlandığı önemli bir dönemdir. Prematür (erken doğan) bebeklerde retina ve damarlar ulaşmaları gereken bölgeden daha kısa kalırlar ve gelişimleri durur ve yerine anormal damarlar ortaya çıkar. Bu yeni şekillenen damarlar oldukça ince, kırılgan ve kanamaya meyillidir. Zaman ilerledikçe bu damarların çevresinde bağ dokusu oluşur ve retinayı çekerek, buruşturarak altındaki dokudan ayrılmasına, yani retina dekolmanı gelişmesine sebep olur.
HANGİ BEBEKLER PREMATÜRE RETİNOPATİSİ GELİŞİMİ AÇISINDAN RİSKLİDİR?
Prematüre bebekleri yaşatabilmek için yüksek konsantrasyonlarda verilen oksijen gözdeki damarların anormal olarak gelişmesine neden olabilir. Küvöz ortamında yoğun oksijen tedavisi almış, solunum problemi geçirmiş, kafa içi kanaması olan, ağır enfeksiyon geçirmiş, kalpte delik olan, hızlı yapılan kan değişimi veya kan nakli, kansızlığı olan prematür bebeklerde prematür retinopatisi gelişme riski yüksektir. Bu kriterlerden bir ya da birkaçına uyan bebeklerin mutlaka ayrıntılı bir retina muayenesinden geçmesi gerekir. 32 haftanın altında doğan, doğum ağırlığı 1500 gramdan az olan ve sistemik olarak riskli daha büyük bebekler ROP açısından değerlendirilmelidir. Prematüre doğumların %16’sında ROP’a rastlanır.
MUAYENE NE ZAMAN YAPILMALIDIR?
Bu retina muayenesi, mutlaka doğumdan sonra 4. hafta ile en geç 6. hafta arasında yapılmalıdır. 32 hafta ve 1500 gramın altında doğan ve oksijen alan bebekler ile 30 hafta ve 1300 gramın altında doğan tüm bebekler 4 haftalık olduktan sonra ROP açısından taranmalıdır. Daha sonraki kontrol muayenelerinin sıklığı saptanan ROP’un evresine göre planlanır. Bu muayenelerde eğer doktorunuz hastalığın durumunda bir ilerleme görürse tedavi önerebilir.
PREMATÜRE RETİNOPATİSİ MUAYENESİ NASIL YAPILIR?
Muayene öncesinde bebeğe göz bebeklerinin büyümesi için damla damlatılır. Muayene eden doktor daha geniş açı görme imkânı için oftalmoskop kullanır. Bebeğin daha rahat muayene olması için gözlerine anestezik bir damla damlatılır. Muayene esnasında göz kapaklarının açık kalması için bazı özel aletlerden de destek alınır.
TEDAVİ
Tedavi kararında ROP’un göz içindeki lokalizasyonu ve şiddeti önemlidir. Tedavinin başarısı tamamen hastalığın evresiyle ilgilidir. 1’inci ve 2’inci evrelerinde tedavi yapılmaz, takip yeterlidir. 3’üncü evreden itibaren tedavi etkinliği kanıtlanmış ilk basamak tedaviler olan ROP lazeri, kriyoterapi (dondurma) ve göz içi anti-VEGF enjeksiyonları dır. Amaç, yeni damar oluşumlarından yukarıda bahsedilen kanama ve dekolman gibi komplikasyonların gelişmesini önlemektir. Lazer tedavisinin etkisiz kaldığı, ya da tedavide geç kalındığı durumlarda gözdeki kanama ve retina dekolmanı için vitrektomi ameliyatı gerekebilir. Uygulaması zor ve başarısı sınırlı olan bir yöntemdir. Çok ilerlemiş özellikle evre-5 olgularda ise operasyonlarda başarılı sonuçlar elde edilemeyebilir.
Prematür retinopatisinde ameliyat ihtiyacının ortaya çıkmaması için, erken doğan bebeklerin mutlaka zamanında retina muayenesinden geçmesi ve gerekli takiplerinin yapılması gereklidir.
TAKİP
Prematür retinopatisi öyküsü olan çocuklarda erken yaşta gözlük kullanma ihtiyacı yaşıtlarına göre daha yüksektir, bu çocuklarda göz tembelliği, miyopi ve astigmatizma gibi göz kırma kusurları, şaşılık ve göz tansiyonu normal kişilerden çok daha fazla görülür. Bu yüzden 2-3 yaştan itibaren gözlük kontrollerinin yapılması gerekir.
Prematür retinopatisi öyküsü olan erişkinlerde ise retina dekolmanı gelişme riski normalden daha fazladır. Bu yüzden düzenli yıllık kontrollerin yapılması gereklidir.
Adana Retina Hekimleri

GÖZ SAĞLIĞI ve HASTALIKLARI UZMANI

GÖZ SAĞLIĞI ve HASTALIKLARI UZMANI