UÇUŞAN CİSİMLER, IŞIK ÇAKMALARI VE ARKA VİTREUS DEKOLMANI

Bazen görme alanınızda küçük uçuşan noktalar veya karanlık alanlar görürsünüz. Bunlar genellikle boş bir duvar veya mavi gökyüzü gibi düz bir zemine bakarken belli olurlar. Uçuşan cisimler aslında, gözünüzün içini dolduran ve vitreus ismi verilen saydam jel şeklindeki sıvıda bulunan hücrelerin küçük birikintileridir.

Bu nesneler sanki gözün önünde uçuşuyormuş gibi görünmesine rağmen aslında gözün içindedirler. Sizin gördükleriniz onların gözün sinir tabakası üzerine düşen gölgeleridir. Uçuşan cisimler farklı şekillerde olabilirler: Küçük noktalar, çemberler, çizgiler, bulutsu veya ağ şekiller (sinek, örümcek ağı, veya tül perde görünümü) veya tespih taneleri gibi. Yaşla birlikte görülme sıklığı artan uçuşan cisimler, tek gözde ortaya çıksa da bazı durumlarda her iki gözü de etkileyebilir.

UÇUŞAN CİSİMLERİN SEBEPLERİ NELERDİR?

İnsanlar orta yaşlara ulaştığında vitreus kalınlaşmaya ve büzüşmeye başlar ve gözün içinde kümeleşmeler veya lifler oluşur. Vitreus jeli gözün arka duvarından ayrılır. Böylece arka vitreus dekolmanı oluşur. Bu durum, uçuşan cisimlerin sık görülen bir nedenidir. Arka vitreus dekolmanı 65 yaş üzeri insanların %75’inde görülen yaşlanma sürecinin parçası ve doğal bir olaydır. 40 yaş altında nadir görülür. Ancak bazı eşlik eden hastalıklarda erken yaşta da görülebilir. Bu hastalıklar;

  • Miyopi;
  • Göz yaralanması;
  • Katarakt cerrahisi geçirilmiş olması;
  • YAG lazer cerrahisi yapılmış olması;
  • Diyabet
  • Göziçinde iltihap olması;

Uçuşan cisimler ani gelişirse uyarıcı bir belirti olabilir. Vitreus dekolmanı dışında göz içi kanama, üveit (göz içi iltihabı), retinal yırtık gibi bazı ciddi göz hastalıkları da ilk uçuşma şeklinde ortaya çıkabildiğinden dilate retina mauyenesini de içeren tam bir göz muayenesi yapılması gerekmektedir. 45 yaşın üzerindeyseniz ve aniden uçuşan cisimler ve/veya ışık çakmaları görmeye başlamışsanız hemen göz doktoruna müracaat etmelisiniz.

IŞIK ÇAKMALARI NEDEN OLUR?

Vitreus normalde retinaya yapışıktır. İlerleyen yaşla beraber vitreus bozuldukça retinadan ayrılmaya başlar. Vitreus ayrışırken sıkı yapışık olduğu yerlerden  retinayı çeker, bu çekintinin etkisiyle loş ortamda daha belirgin olan ışık çakmaları görülür. Sanki şimşek çakıyor veya floresan lambası yanıp sönüyor gibi olur. Işık çakmaları haftalar, aylar boyunca zaman zaman ortaya çıkabilirler. Bu durum ilk ortaya çıktığında retinada yırtık olup olmadığını anlamak için göz doktoruna görünmelisiniz.

ARKA VİTREUS DEKOLMANI TANISI NASIL KONUR?

Rutin göz muayenesi sonrasında göz bebekleri damla ile genişletilerek göz arkası özel mercekler ile muayene edilir. Bu muayene ile çoğu zaman arka vitre dekolmanı tanısı konur. Bazen doktorunuz ek olarak göz ultrasonu veya optik koherens tomografi (OCT) tetkiklerinden birinin yapılmasını isteyebilir.

TEDAVİ NEDİR?

Zamanla kendiliğinden azalabilen uçuşan cisimlerin çok büyük bir çoğunluğu tedavi gerektirmez. Bazen hastanın yaşam kalitesini bozacak kadar yoğun olabilirler. Bu durumlarda YAG lazer vitreolizis ile dejenere vitreus parçaları yok edilebilir ya da Vitrektomi yöntemi ile vitreustaki bu lekelenmeler temizlenerek hastanın şikayetleri giderilebilir.

Özellikle ışık çakmaları sonrası ortaya çıkan ya da aniden başlayan uçuşan cisimler varlığında en kısa sürede göz hekimine muayene olmak gerekir. Böyle durumlarda uçuşan cisimler retinada yırtığın habercisi olabilir.

Arka vitreus dekolmanı geçiren hastada muayenede retinada yırtık saptanırsa hemen lazer tedavisi ile yırtık çevresine kaynak yapılır. Retinada yırtılma yoksa hasta bilgilendirilip takip edilir. Vitreus ayrışması süreci tamamlanana ve ışık çakmaları bitene kadar birkaç ay boyunca hasta tekrar kontrollere çağırılarak muayene edilir.

Eğer retina dekolmanı oluşmuşsa, kısa bir süre içinde tedavi edilmediği takdirde bu durum görme kaybı ile sonuçlanabilir. Bu yüzden retina dekolmanının belirtilerini de bilmek önem taşır. Bu belirtiler şunlardır:

  • Göz açık ya da kapalı iken hissedilen ışık çakmaları (arka vitreus dekolmanında olduğu gibi)
  • Daha fazla sayıda uçan cisimlerin ani olarak ortaya çıkması
  • Görme alanı içinde herhangi bir yönden gelişen gri-siyah perde
  • Göz kırpma ile geçmeyen görme bulanıklığı ya da kaybı

Eğer yukarıdaki belirtilerden bir ya da birkaçı mevcut ise, zaman kaybetmeden bir retina uzmanı muayenesinden geçilmelidir.

Bizi Yakından Tanıyın

Adana Retina Hekimleri

Prof.Dr. Özay ÖZ

GÖZ SAĞLIĞI ve HASTALIKLARI UZMANI

Op.Dr. Münevver ŞENKAL

GÖZ SAĞLIĞI ve HASTALIKLARI UZMANI