TETKİKLER

Fundus Floresein Anjiografi (FFA)

Retina hastalıklarının tanı ve takibi amacıyla kullanılan temel yöntemlerden birisidir. Sonuca göre lazer, göz içi enjeksiyon vb. gibi tedaviler planlanmaktadır.

FFA, hastaların göz bebekleri damlalar yardımı ile büyütüldükten sonra kol toplardamarlarından birine, floresans veren sarı-turuncu bir boyanın verilmesi sonrası özel bir kamera ile göz içi retina damarsal sisteminin siyah-beyazfotoğraflanması işlemidir. İşlem esnasında radyasyon içeren herhangi bir şey kullanılmaz. Verilen boya maddesi vücuda zararsızdır ve çok az miktarda verilmekte ve idrarla atılmaktadır. İşlem yaklaşık 15-20 dakika sürmektedir. Tanı aracıdır. Tedavi edici özelliği yoktur.

Bu işlem başlıca şeker hastalarında, sarı nokta hastalarında, retina damar tıkanmalarında ve göz içi iltihaplarında yaygın olarak kullanılmaktadır. İşlem sırasında bazı hastalarda geçici bulantı olabilir. Çok nadiren ilaca karşı oluşan allerjikreaksiyonlar görülebilmektedir. İşlemden sonra 2 gün kadar hastanın cilt rengindehafif sararma ve idrar renginde koyulaşma olması nedeni ile bol sıvı tüketimi önerilir.

Optik Koherens Tomografi (OKT/OCT)

OCT, gözün iç kısmı arkasını kaplayan ışığa duyarlı doku olan retinanın çapraz kesit resimlerini çekmek üzere, kızıl ötesine yakın lazer ışınlarının (840 nm’lik bir diod lazer ışığı) kullanıldığı, retinanın içyapısı hakkında yüksek çözünürlükte bilgiler sağlayan yeni bir görüntüleme tekniğidir.

Gözün önden arkaya kadar şeffaf ortamlardan oluşması nedeniyle bu yöntem sayesinde bir çeşit canlı biyopsi yaparcasına görüntü kesiti alarak bilgi sahibi olmak mümkün olmaktadır. Bu sayede normal ve patolojik dokular hakkında yapısal bilgilerin yanısıra yapıların hacimsel boyutları hakkında da bilgi elde edebiliriz.

Optik koherens tomografi makula ödemi, maküla deliği, epiretinal  membran, sarı nokta hastalığı, optik disk (görme siniri) patolojilerinin yanında özellikle glokomda(göz tansiyonunda) retina sinir lifi tabakası  kalınlığının değerlendirilmesinde kullanılmaktadır.

OCT Sırasında Ne Olur?

Hastaya herhangi bir girişimsel işlem yapılmayan bir test olup çekimi çok kolaydır. OCT cihazı X ve radyasyon ışınları ve içermez. Cihaz çekimde ışık kullandığı için de hastaya bir zararı bulunmaz. OCT çekimi için, göz bebeğinizi büyütmek ve retinayı muayene etmeyi kolaylaştırmak amacıyla göz bebeği büyütücü göz damlası damlatılabilir. OCT esnasındacihaz, göze dokunmadan 5-10 saniye arasında gözü tarar. Tarama birden çok çekim yapılması durumunda yaklaşık 1-2 dakika sürer. Eğer göz bebekleri büyütüldüyse, muayene sonrasında birkaç saat ışığa duyarlılık yaşanabilir.

Amsler Grid (Kareli Kâğıt) testi nasıl yapılır?

Sarı nokta hastalığında hastalara hastalık seyirlerini kontrol etmeleri için “AmslerGrid” de denilen bir tür kareli kağıt testi verilir ve görme kalitelerini haftada en az birkaç kez kontrol etmeleri istenir.

Hastaların kendilerinin uygulayabildiği basit ve pratik bir testtir.

Uygulama Yöntemi:

Şekil 1: Solda sağlıklı bir gözün Amsler Grid kartını görüşü, sağda ise makülahastalığı olan bir bireyin Amsler Grid kartını görüşü izlenmekte.

Ultrasonografi

Ultrasonografi; ses dalgalarının iletimi ile dokuların geri yansıtma özelliklerini kullanarak görüntüler elde edilmesini sağlayan özel bir cihazdır, gözde A ve B modunda iki tarama yöntemi kullanılır. Uygulaması kolay, hasta için ağrısız, girişimsel olmayan bir tetkiktir. Değerlendirilmesi deneyim gerektirir.

A mod ultrasonografi için göze anestezik damla damlatılır. Göz yüzeyi uyuşturulduktan sonra korneaya A mod probu değdirilerek gözün ön arka aksının boyu vb. ölçümler alınır. Bu ölçümler bazı ameliyatlar için gereklidir. (katarakt ameliyatında kullanılacak göz içi merceğinin değerinin hesaplanması gibi)

B mod ultrasonografi; gözler kapalıyken, göz kapağı üzerine sürülen bir jelin üzerinden yumuşak temasla uygulanır.   Göz içi lensin, vitreusun, retinanın ve göz çevresi yumuşak dokuların görüntülenmesini sağlayan bir tanı yöntemidir.

Katarakt, göz içi kanaması gibi ortam bulanıklığı söz konusu olduğunda göz içi yapıların değerlendirilmesinde, retina dekolmanı, göz içi yabancı cisimleri, göz içi tümörlerinin tespitinde ve takibinde faydalıdır.

Kuru Göz Testleri

Kuru göz hastalığı tanısında, üretilen göz yaşı miktarının tespitinde kullanılan iki testten birisi Schirmer Testi’dir. Bu test için ince bir filtre kağıdı kullanılır. Kağıt alt göz kapağının dış kısmına yerleştirilir ve bir süre beklenir. Sürenin sonunda kağıtalınır ve üzerindeki ıslanmanın miktarı ölçülür.

Kullanılan diğer yöntem de gözyaşı filmi kırılma zamanı (BUT) ölçümüdür. Bir kişi gözünü kırpmadan açık tutarsa bir süre sonra kornea üzerindeki gözyaşı filminin bütünlüğü bozulur ve bazı noktalardan kırılır. Bu test sırasında floresein isimli boyar bir maddeden bir damla göze uygulanır. Hastadan önce gözünü arka arkaya birkaç kez kırpması ve sonrasında ise hiç kırpmaması söylenir. Bu sırada biyomikroskopta mavi ışık altında gözyaşı film tabakası değerlendirilir.

Korneal Topografi

Korneanın (cam tabaka) dış yüzeyi hakkında detaylı bilgi verir. Girişimsel olmayan bir tetkik aracıdır. Bilgisayar kullanılarak yapılan bu ölçümde kornea yüzeyi analize edilir. Elde edilen veriler rakamlar yanında renkli harita şeklinde görüntülerle ifade edilir.

Normal muayene sırasında bazen korneaya ait bazı düzensizlikler ve hastalıklar (düzensiz astigmatizma ve keratokonus gibi) tespit edilemeyebilir. Korneal topograficihazıyla korneanın kırıcılık haritasının çıkarılması böyle durumları ortaya çıkarır. Kornea hastalıklarının tanı ve takibinde ve cerrahi öncesinde hangi tedavinin uygulanacağını belirlemede değerli bir yöntemdir.

Kontak lens kullanmak veya lazerle gözlerini tedavi ettirmek isteyenlerin de bu incelemelerden geçmesinde fayda vardır.

Yüksek miyopi ve hipermetropide kullanılan fakik göz içi lensi uygulaması öncesinde ön kamara derinliğinin ölçümünü de sağlar.

Biometri

Katarakt ameliyatı öncesinde yapılan ultrasonik bir göz ölçümüdür.

Göz küresinin ön-arka uzunluğu belirlenir ve kornea eğiminin bir veri olarak eklenmesiyle, inceleme yapılan gözün optik sistem ayrıntıları elde edilir.

Biometri, katarakt ameliyatında göz içine yerleştirilecek olan merceğin numarasını (dioptri) öğrenmemizi sağlar.

Ölçüm, göze herhangi bir temas olmadan yapılır.

Pakimetri

Gözün en önündeki saydam tabaka (kornea) kalınlığının ölçülmesidir.

Günümüzde pakimetri, göze herhangi bir cihaz /alet teması olmadan bilgisayar sistemleriyle yapılmaktadır ve ölçme işlemi kısa sürede tamamlanmaktadır.

Normal korneada merkez kalınlığının ortalama 550 mikron olması beklenir.

Sağlıklı insanlarda bu değerler farklı olabilir. Sağlıklı bir göz söz konusuysa, bu tür kalınlık sapmaları herhangi bir tehlike yaratmaz.